Prokurent to kluczowa postać w strukturze wielu firm, pełniąca ważną rolę w zarządzaniu oraz reprezentacji przedsiębiorstwa w różnych sprawach prawnych i biznesowych. Pomimo że funkcja ta nie jest tak powszechnie znana jak rola członka zarządu, jej znaczenie w codziennym funkcjonowaniu spółek jest trudne do przecenienia.
Kto to jest prokurent i jakie ma zadania?
Prokurent to osoba fizyczna, której udzielono specjalnego pełnomocnictwa, zwanego prokurą, aby mogła reprezentować przedsiębiorstwo w sprawach sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Prokura to szczególne pełnomocnictwo, które różni się od zwykłego tym, że obejmuje szerszy zakres działań, dotyczących wszelkich czynności związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa.
Prokurent musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. W praktyce oznacza to, że działa w imieniu firmy, podejmując decyzje, podpisując umowy, prowadząc negocjacje oraz realizując różne formalności prawne. Funkcja prokurenta jest popularna w dużych firmach, gdzie zarząd nie jest w stanie zajmować się wszystkimi sprawami codziennymi i potrzebuje wsparcia w postaci dodatkowego przedstawiciela.
Jakie są rodzaje prokury?
Prokura może przybierać różne formy, w zależności od potrzeb przedsiębiorcy oraz charakteru działalności firmy. W polskim systemie prawnym wyróżniamy kilka rodzajów prokury: prokura samoistna, prokura łączna oraz prokura oddzielna. Każda z nich charakteryzuje się innym zakresem autonomii oraz odpowiedzialności prokurenta.
Prokura samoistna
Prokura samoistna (indywidualna) to najprostsza forma pełnomocnictwa. Prokurent ma prawo do samodzielnego podejmowania decyzji i reprezentowania przedsiębiorcy w sprawach sądowych i pozasądowych. Oznacza to, że prokurent nie musi konsultować swoich działań z innymi osobami w firmie ani uzyskiwać zgody na realizację konkretnych czynności.
Prokura łączna
Prokura łączna wprowadza pewne ograniczenia w zakresie autonomii prokurenta. Pełnomocnictwo jest udzielane kilku osobom, które muszą współdziałać przy podejmowaniu decyzji. Występuje w dwóch wariantach: prokura łączna właściwa oraz niewłaściwa. W pierwszym przypadku wszyscy prokurenci muszą działać wspólnie, natomiast w drugim, prokurent musi działać wspólnie z członkiem zarządu lub wspólnikiem spółki.
Prokura oddzielna
Prokura oddzielna oznacza, że każdy z prokurentów może działać samodzielnie, jednak w określonym, ograniczonym zakresie. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorca może wyznaczyć kilku prokurentów, z których każdy będzie odpowiedzialny za konkretne obszary działalności firmy.
Jakie uprawnienia ma prokurent?
Prokurent, w ramach udzielonego pełnomocnictwa, ma prawo do podejmowania szeregu działań w imieniu przedsiębiorcy. Obejmuje to zarówno czynności sądowe, jak i pozasądowe związane z działalnością firmy. Prokurent może zawierać umowy, reprezentować firmę w negocjacjach z kontrahentami, a także prowadzić sprawy przed sądami.
Istnieją jednak pewne działania, których prokurent nie może podjąć bez dodatkowego pełnomocnictwa, takie jak zbywanie przedsiębiorstwa czy obciążanie jego nieruchomości.
Prokurent w firmie odgrywa kluczową rolę, pomagając zarządowi w zarządzaniu bieżącymi sprawami przedsiębiorstwa. Istotne jest, że choć działa autonomicznie, jego działania są nadzorowane przez zarząd, który ma możliwość odwołania prokury w dowolnym momencie.
Kto może zostać prokurentem?
Prokurentem może zostać jedynie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Oznacza to, że osoba niepełnoletnia czy ubezwłasnowolniona nie może pełnić tej funkcji. Co więcej, prokurent musi cieszyć się zaufaniem zarządu lub właściciela firmy, ponieważ jego decyzje będą miały bezpośredni wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa.
Decyzję o powołaniu prokurenta podejmuje zazwyczaj zarząd firmy. W spółkach osobowych, takich jak spółki jawne czy partnerskie, decyzję tę podejmują wspólnicy, natomiast w spółkach kapitałowych, jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, decyzję podejmuje zarząd, przy czym często wymagana jest jednogłośna zgoda wszystkich członków.
Jak wygląda proces powołania prokurenta?
Powołanie prokurenta w spółce to proces, który wymaga uchwały zarządu. Wszyscy członkowie muszą wyrazić zgodę na powołanie prokurenta. Uchwała ta określa imię i nazwisko osoby, która zostanie prokurentem, oraz zakres jej uprawnień. Zgoda musi być jednomyślna, ponieważ wybór prokurenta większością głosów jest nieważny.
- Uchwała zarządu określająca imię i nazwisko prokurenta oraz zakres jego uprawnień
- Jednomyślna zgoda wszystkich członków zarządu
- Pisemne udzielenie prokury pod rygorem nieważności
- Wpisanie prokury do rejestru KRS
Jak odwołać prokurenta?
Odwołanie prokurenta jest jednostronną czynnością prawną. Aby tego dokonać, mocodawca powinien złożyć prokurentowi stosowne oświadczenie woli. Odwołanie następuje w momencie, w którym prokurent otrzyma oświadczenie o odwołaniu prokury. Ważne jest, aby otrzymał je w taki sposób, by mógł się z nim zapoznać.
Decyzja o odwołaniu nie wymaga zgody wszystkich członków zarządu, może być dokonana przez jednego z nich. W ciągu 7 dni od odwołania, spółka jest zobowiązana zgłosić tę zmianę do KRS.
Odpowiedzialność prokurenta
Prokurent, pełniąc swoją funkcję, ponosi odpowiedzialność za swoje działania na podobnych zasadach jak zarząd firmy. Jednak odpowiedzialność ta nie obejmuje zobowiązań samej spółki – prokurent odpowiada wyłącznie za swoje działania lub zaniechania, które mogą prowadzić do szkód dla firmy.
Jeżeli prokurent działa na szkodę przedsiębiorstwa, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności odszkodowawczej.
Istotne jest także to, że prokurent nie ma wpływu na decyzje dotyczące sprzedaży przedsiębiorstwa czy obciążania jego majątku, chyba że uzyska do tego dodatkowe pełnomocnictwo.
Co warto zapamietać?:
- Prokurent to osoba z pełnomocnictwem (prokurą) do reprezentowania przedsiębiorstwa w sprawach prawnych i biznesowych.
- Rodzaje prokury: prokura samoistna (indywidualna), prokura łączna (wymaga współpracy kilku osób) oraz prokura oddzielna (każdy prokurent działa samodzielnie w określonym zakresie).
- Prokurent ma prawo do podejmowania decyzji, zawierania umów i reprezentowania firmy, ale nie może podejmować działań jak zbywanie przedsiębiorstwa bez dodatkowego pełnomocnictwa.
- Powołanie prokurenta wymaga jednomyślnej uchwały zarządu oraz wpisania prokury do rejestru KRS.
- Prokurent ponosi odpowiedzialność za swoje działania, ale nie odpowiada za zobowiązania spółki, chyba że działa na jej szkodę.
